Τουρκία: Αυταρχισμός χωρίς τέλος από τον Ερντογάν

Ο Ερντογάν πλέον ενεργεί παραβιάζοντας κάθε έννοια του κράτους δικαίου

Του Νίκου Μελέτη

Σε τεντωμένο σχοινί επιχειρούν να ισορροπήσουν η Τουρκία και ο Ταγίπ Ερντογάν, καθώς η προσπάθεια του τούρκου πρωθυπουργού να ξεριζώσει το «παράλληλο κράτος» των γκιουλενιστών και να το αντικαταστήσει με το δικό του «βαθύ κράτος», οδηγεί σε επικίνδυνα μονοπάτια τη γείτονα.

Ο Ερντογάν, με κινήσεις που παραπέμπουν στο γνωστό μεσανατολικό – αραβικό αυταρχισμό, ταυτίζει τον εαυτό του με τη χώρα και χαρακτηρίζει «εχθρό της πατρίδας» όποιος με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχει εμπλακεί στην αποκάλυψη των σκανδάλων.

Με την αλαζονεία η οποία τον χαρακτηρίζει, και σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται για τη σημερινή κατάσταση, μετέβη την Τρίτη στις Βρυξέλλες, σε μία από καιρό προγραμματισμένη επίσκεψη για να απαιτήσει ανερυθρίαστα, βασιζόμενος στη θλιβερή ανοχή των Ευρωπαίων, την «επιβράβευση» της Τουρκίας με την επίσπευση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Όλα αυτά σε μία στιγμή που για οποιαδήποτε άλλη χώρα θα είχε τουλάχιστον ανασταλεί η ενταξιακή διαδικασία…

Στα πέντε χρόνια από τον Ιανουάριο του 2009 που πραγματοποιήθηκε η τελευταία επίσημη επίσκεψη Ερντογάν στις Βρυξέλλες, τόσο ο ίδιος όσο και η ΕΕ έχουν αλλάξει σε πολλά, όπως σημείωσε ο έγκυρος τούρκος αναλυτής Μουράτ Γελκίν. Το 2009 η Τουρκία ήταν πρωταγωνιστής στην περιοχή έχοντας ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με όλες τις χώρες, από το Ισραήλ και τη Συρία μέχρι το Ιράν και την Αρμενία, πραγματοποιούσε κοινές συνεδριάσεις υπουργικών συμβουλίων με την Ελλάδα και άλλες γειτονικές χώρες και ο κ. Ερντογάν πρόβαλλε με κάθε τρόπο τον αγώνα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Ακόμη και ο Μπάρακ Ομπάμα σε μία από τις πρώτες επισκέψεις του στην Τουρκία πρόβαλε το μοντέλο Ερντογάν ως το ιδανικό «παντρέματος» του Ισλάμ με τη Δημοκρατία δυτικού τύπου.

Σήμερα όλα είναι εντελώς διαφορετικά στην Τουρκία.

Η Άγκυρα δεν διαθέτει πρέσβεις σε τρεις σημαντικές χώρες της περιοχής, τη Συρία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, οι σχέσεις της με το Ιράκ είναι διαταραγμένες και στο εσωτερικό της υπάρχει ευρεία αμφισβήτηση του μοντέλου «ερντογανικής δημοκρατίας» που επιβάλλει ο τούρκος ηγέτης.

Σκάνδαλα

Μία χώρα που διολισθαίνει ολοένα και περισσότερο στον αυταρχισμό, βουλιάζει σε σκάνδαλα τα οποία προσπαθεί να συγκαλύψει με θεωρίες συνωμοσίας, επιβάλλοντας ένα κομματικό «βαθύ κράτος» και με επικίνδυνους πειραματισμούς στη εξωτερική πολιτική, είναι εκ των πραγμάτων ένας όχι και τόσο ιδανικός εταίρος για την Ε.Ε. Εξάλλου, το 2009 ο κ. Ερντογάν είχε αφήσει να διαφανεί ότι θα υπάρξουν κινήσεις στο θέμα της Κύπρου, κάτι που φυσικά δεν έγινε ποτέ. Αντιθέτως, η κυβέρνησή του κλιμάκωσε την εχθρική πολιτική της έναντι ενός κράτους – μέλους της ΕΕ, την Κύπρο.

Στη σκληρότερη δοκιμασία της δωδεκαετούς διακυβέρνησης της Τουρκίας από το ΑΚΡ, ο Τ. Ερντογάν, μετά το στρατιωτικό κατεστημένο, επιχειρεί τώρα να απαλλαγεί από την «κηδεμονία» της «κοινότητας», εγκαθιδρύοντας ένα προσωποπαγές – κομματικό καθεστώς. Το εγχείρημα όμως της ανάκτησης της εξουσίας από το πολιτικο – θρησκευτικό κίνημα «Εθνική Άποψη» («Milli Gorus») αλλοιώνεται από τα σκάνδαλα και τη δημιουργία νέας επιχειρηματικής τάξης στην Τουρκία, με την κατευθυνόμενη χρηματοδότηση φαραωνικών έργων που υλοποιούνταν με υψηλό εξωτερικό δανεισμό και κατέληγαν συνήθως σε νεότευκτες επιχειρήσεις φίλων του ΑΚΡ.

Αυτοσυντήρηση

Ο ισλαμοεθνικισμός του Ερντογάν και του ΑΚΡ, υπό τον ασφυκτικό συνδυασμό σκανδάλων και διαφθοράς, ρέπει προς τη μόνη διέξοδο αυτοσυντήρησης και διατήρησης στην εξουσία: τον αυταρχισμό.

Τις προηγούμενες εβδομάδες ο Τ. Ερντογάν εξαπέλυσε κατά μέτωπον εκκαθαριστική επιχείρηση σε κάθε τομέα της κρατικής διοίκησης, στη Δικαιοσύνη, στην Αστυνομία, στο Εποπτικό Όργανο των τραπεζών, στους επικεφαλής των τηλεπικοινωνιών, στην κρατική ραδιοτηλεόραση, παραβιάζοντας κάθε έννοια του κράτους δικαίου…

Χαοτική και προβληματική είναι όμως η εξωτερική πολιτική του κ. Ερντογάν, ο οποίος τώρα υποχρεώνεται σε πλήρη αναστροφή στο θέμα της Συρίας, όπου πλέον υποστηρίζει τις συνομιλίες και, παρά τις δημόσιες δηλώσεις, υποχρεώνεται να αποδεχθεί το καθεστώς Άσαντ ως μέρος της λύσης του προβλήματος.

Τις τελευταίες εβδομάδες, όμως, έπειτα από καταγγελίες που προέρχονται προφανέστατα από τους γκιουλενιστές, έχουν πιαστεί φορτία όπλων στα τουρκοσυριακά σύνορα, τα οποία προορίζονταν, όπως όλα δείχνουν, για συριακές ένοπλες ομάδες και αποστολέας ήταν η… τουρκική υπηρεσία πληροφοριών ΜΙΤ, ενώ μία εβδομάδα πριν είχε πραγματοποιηθεί έφοδος σε γραφεία της ΜΚΟ «ΙΗΗ» σε πολλές πόλεις της νοτιο-ανατολικής Τουρκίας, όπου συνελήφθησαν αρκετοί «ακτιβιστές» που συνδέονται όμως με την Αλ Κάιντα. Η «ΙΗΗ» είναι η οργάνωση η οποία υπό την αιγίδα της τουρκικής κυβέρνησης είχε αναλάβει την πραγματοποίησης της αποστολής στη Γάζα που κατέληξε στο επεισόδιο του «Μαβί Μαρμαρά»…

Ιδιαίτερα προβληματική και αποσταθεροποιητική είναι η πρωτοβουλία της κυβέρνησης Ερντογάν να διευκολύνει –με το αζημίωτο φυσικά- τους Κούρδους του Ιράκ να εξάγουν το πετρέλαιό τους χωρίς την έγκριση της κεντρικής κυβέρνησης της Βαγδάτης, όπως ορίζει το Σύνταγμα του Ιράκ. Η κρίση που προκλήθηκε δεν έχει ακόμη επιλυθεί και, εκτός της οικονομικής σημασίας, υπάρχει κρίσιμη γεωπολιτική διάσταση, καθώς η αποδοχή μιάς τέτοιας ρύθμισης οδηγεί στην πλήρη αποσταθεροποίηση του Ιράκ, που ήδη δείχνει αδυναμία αντίστασης στην αντεπίθεση των δυνάμεων της Αλ Κάιντα.

Όμως και σε αυτή την επιλογή η Τουρκία ρισκάρει υπερβολικά, καθώς κάθε οικονομική και πολιτική ενίσχυση του Ιρακινού Κουρδιστάν και του Μ. Μπαρζανί –κάθε άλλο παρά αξιόπιστος και φερέγγυος συνομιλητής είναι- θέτει τις βάσεις για την υλοποίηση του οράματος της εθνικής ολοκλήρωσης των Κούρδων, που θα περιλάβει όχι μόνο τους Κούρδους της Συρίας, αλλά και εκείνους της Τουρκίας…

Εκτός από τις «απειλές» αυτές, ο πιο μεγάλος κίνδυνος για την κυβέρνηση Ερντογάν είναι η ανακοπή, αν όχι η κατάρρευση, του οικονομικού «θαύματος» των προηγούμενων ετών. Με τη λίρα να βουλιάζει στη χαμηλότερη ισοτιμία της έναντι του δολαρίου την τελευταία τετραετία, τις προβλέψεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης να αναθεωρούνται προς τα κάτω και τη διαρκή μείωση των ξένων επενδύσεων δημιουργείται ένα κάθε άλλο παρά ευνοϊκό κλίμα για την τουρκική οικονομία, η οποία παράλληλα κλυδωνίζεται από τα σκάνδαλα διαπλοκής της πολιτικής εξουσίας με μέρος της επιχειρηματικής κοινότητας.

Σε αυτό το εκρηκτικό περιβάλλον, η κυβέρνηση Ερντογάν περιμένει τη μεγάλη αναμέτρηση των δημοτικών εκλογών, που θα δώσει ένα πρώτο πραγματικό δείγμα για το πόσο η κρίση των σκανδάλων έπληξε την παντοδυναμία του Ταγίπ Ερντογάν κα του ΑΚΡ.

Σε ό,τι αφορά στις Βρυξέλλες, η ΕΕ ακόμη προσπαθεί να ξορκίσει το «κακό», καθώς δεν θέλει να οδηγηθούν σε ρήξη οι σχέσεις της με την Τουρκία. Τα πολιτικά κίνητρα της ανάγκης διατήρησης έστω και με «χαλαρό λουρί» της Τουρκίας στην ακτίνα της Ευρώπης είναι ισχυρά, αλλά ακόμη πιο ισχυρή είναι η προσδοκία ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Ιταλία, η Σουηδία, η Φινλανδία ή η Βρετανία, ότι οι εταιρείες τους θα μπορέσουν να αποκτήσουν και να διατηρήσουν πρόσβαση σε μία προβληματική αλλά ανερχόμενη αγορά εβδομήντα πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων. Κι όταν υπάρχουν τέτοια κίνητρα, τότε ακόμη και «ευαίσθητοι» για τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα Ευρωπαίοι ηγέτες είναι έτοιμοι να κάνουν τις… εκπτώσεις τους, από τις οποίες σπεύδει να επωφεληθεί ο Ταγίπ Ερντογάν.

Πηγή «Επίκαιρα»

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση